7M02330 Цифрлық лингвистика және мәдениетаралық коммуникация в М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті

Пәндер

• Арнайы мәтіндерді аудару әдістемесі

  Мақсаты: денотативті, командалық немесе ерікті және металингвистикалық функциялардың құзыреттіліктерін біріктіре отырып, белгілі бір салаға қатысты арнайы мәтіндерді аудару әдістерін қалыптастыру және қолдана білу. Мазмұны: Салалық аударма. Денотативті, командалық немесе ерікті және металингвистикалық функциялар. Ақпарат түрлері. Арнайы мәтіндерді аударудың доминанттары. Бағдарламалардың көмегімен арнайы және ғылыми мәтіндерді аудару стратегиялары.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 8
  

• Лингвоконфликтология

  Мақсаты: Қақтығыс жағдайларда тиімді әрекет етуге үйрету, сондай-ақ кәсіби қызметке байланысты қақтығыстарды шешудің құралдары мен әдістерін үйрету. Мазмұны: Тілдік (сөйлеу) қақтығыстар, тілге қатысты қақтығыстар және тілді қолдану кезінде туындайтын қақтығыстар зерттеледі. Сөйлеу қақтығысын тану дағдыларын қалыптастырады: әр түрлі факторларға байланысты бір коммуникативті оқиғаға байланысты екі немесе одан да көп коммуниканттардың қарама-қайшылығы: психикалық, әлеуметтік және этикалық және т.б., олардың экстраполяциясы диалогтың сөйлеу тінінде, соның ішінде онлайн байланыс форматында болады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Екінші шет тілі (Кәсіби бағытталған неміс тілі)

  Мақсаты: кәсіби салада ауызша және жазбаша түрде шетел (неміс) тілінде негізгі коммуникациялық дағдыларды, делдалдық және мәдениетаралық түсіністікті меңгеру. Мазмұны: шетел (неміс) тілінде ауызекі қарым-қатынас дағдылары мен мәдениетаралық құзыреттіліктерін дамыту, неміс тілінде ғылыми зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми баяндама, таныстырылым, пікірталас, тезистер мен мақалалар жазу, ғылыми мәтінге аннотациялар, түйіндеме жазу.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Көркем мәтіндердің экспрессивтілігін жеткізу әдістемесі

  Мақсаты: аударма барысында көркем және публицистикалық мәтіндердегі екпінді конструкцияларды, жиынтық өрнектерді, стильдік құралдарды талдау дағдыларын дамыту, жазбаша аударманы жүзеге асыруда цифрлық технологияларды қолданады (TRADOS, CAT және т.б.). Мазмұны: экспрессивтілік стильдік-прагматикалық категория, семантикалық-функционалдық құбылыс ретінде. Экспрессивтік құралдарды аудару әдістері. Көркем шығарманың аудармадағы экспрессивтік әсерін аудара отырып, аударма тілдегі экспрессивтік қызметін барабар беру.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 8
  

• Басқару психологиясы

  Мақсаты: жоғары білікті мамандардың кәсіби іс-әрекетінде қажетті қазіргі психология ғылымының негізгі қағидаларын қарастыру. Мазмұны: іргелі психологиялық концепциялар, тұлғаны психологиялық зерттеу дағдылары бойынша дүниетанымның ғылыми-теориялық дүниетанымын қалыптастырады, эксперименталды психологиялық зерттеудің және психокоррекциялық жұмыстың негізгі әдістерін енгізеді, ұжымдық қақтығыстарды басқарады, күйзеліс пен оны шешу жолдарын ұсынады

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 3
  

• Ғылым тарихы мен философиясы

  Мақсаты: алған білімдерімен еркін әрекет ету, оларды нақты практикалық ғылыми мәселелерді шешуге шығармашылықпен қолдану қабілетін қалыптастыру. Мазмұны: 21 ғасырдағы коммуникациялық технологиялар және олардың қазіргі ғылымдағы рөлі, философия ғылымының категориясы мен категориясындағы әртүрлі фактілер мен құбылыстар.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Аударма аспектісіндегі медиалингвистика

  Мақсаты: магистранттарды заманауи медиатекст пен медиадискурсты жан-жақты зерттеуге бағытталған лингвистикалық білімнің жаңа салаларының бірімен таныстыру. Мазмұны: Медиалингвистиканың өзекті мәселелерін қарастырады: бұқаралық ақпарат коммуникациялардың қоғамның дамуына әсерінің ерекшеліктері, қазіргі заманғы БАҚ-тың жұмыс істеу ерекшеліктері, бұқаралық медиа жанрлар және олардың лингвистикалық ерекшеліктері; медиа мәтіндерді аудару, рефераттау, аннотациялау, түсіндіру және шығармашылық түсініктеме беру, сонымен қатар қазіргі ағылшын тіліндегі басылымдардың тілдік стильдеріне салыстырмалы талдау жүргізе отырып, бұқаралық медиа дискурстың негізгі жанры ретінде мақалаларды талдау дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Жоғары мектеп педагогикасы мен психологиясы

  Мақсаты: қазіргі заманғы психологиялық-педагогикалық білімдер негізінде жоғары оқу орнында кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті тиімді ұйымдастыру бойынша магистранттардың іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Жоғары білімнің қазіргі парадигмалары. Қазақстандағы жоғары білім берудің тарихы, тенденциялары мен даму стратегиялары. Жоғары мектептің педагогикасы мен психологиясының пәні, міндеттері, категориялары. Жоғары мектеп педагогикасы мен психологиясының әдіснамалық негіздері. ЖОО оқытушысының кәсіби құзыреттілігі. ЖОО оқытушысының коммуникативтік құзыреттілігі. Жоғары мектеп дидактикасы. Колледж жасындағы психологиялық ерекшеліктер.Университеттегі оқу процесі және оның заңдылықтары. ЖОО-дағы білім мазмұны. ЖОО - да оқу процесін ұйымдастыру нысандары. ЖОО-да оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру және іске асыру технологиялары. Кредиттік оқыту жүйесінің ерекшеліктері. Оқыту әдістемесі мен әдістері.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Мәтін мен сөйлеуді түсіну және түзу

  Мақсаты: тілдік жүйенің жеке нұсқасын қалыптастырудың тілдік құзыреттілік дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Тілдің функционалдық-стильдік дифференциациясы. Тілдік жүйенің жеке нұсқасын құрудың тілдік құзыреттілігі. Желідегі коммуникация және сөйлеуді қалыптастыру.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 6
  

• Академиялық жазу және жобалық жұмыс

  Мақсаты: ағылшын тілінде ғылыми әдебиеттерге зерттеу жүргізу дағдыларын дамыту; осы түрдегі полиграфиялық бұйымдарды жобалаудың қолданыстағы стандарттарын ескере отырып, ағылшын тілінде аннотациялар мен рефераттарды ресімдеу ережелерімен танысу; арнайы, ғылыми-көпшілік және нақты ғылыми мәтіндермен танысу; мамандық бойынша арнайы сөздік қорын және ғылыми мәтіндерді аудару дағдыларын дамыту. Мазмұны: аннотациялар үшін сөйлеу стандарттары туралы түсініктерді қарастыру; реферат жасау үшін сөйлеудің стандартты бұрылыстарын қолдану дағдыларын қалыптастыру, реферат мәтіндерінің, дәйексөздердің артықшылығын жою жолдары, ағылшын тілінде шолуларды, рефераттарды, аннотацияларды цифрлық ресімдеу ережелері, рецензияланған дереккөздің сипаттамалары мен сипаттамасы; жұмысты бағалау, ұсыныстар мен қорытындылар.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Аударманың функционалды-прагматикалық және дискурсивті аспектілері

  Мақсаты: мәтінді аудармаға дейінгі талдау үшін аударма материалдарын зерттеудің функционалдық-прагматикалық және дискурсивті тәсілдерінің дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Аударманың дискурсиялық аспектісі. Аудармаға дейінгі мәтінді талдау. Мәтіндердің жанрлық сорттарының стильдік параметрлері. Аударманың прагматикалық аспектісі. Аударманың дискурсиялық аспектісі.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 7
  

• Ғылыми-техникалық мақалаларды аудару

  Мақсаты: мәтіннің әртүрлі элементтерін талдау және ғылыми-техникалық әдебиеттерді дұрыс аудару, арнайы және техникалық мәтіндерді аудару кезінде сәйкестікке жетудің практикалық дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Сөйлемдердің логикалық құрылымымен, семантикалық дәлдігімен, ақпараттық қанықтылығымен, материалдарды ұсынудағы шынайылығымен және жасырын эмоционалдылығымен сипатталатын ғылыми стиль тұжырымдамаларын ұсынады. Терминологиялық лексика мен күрделі грамматикалық құрылымдарды аудару, стандартталған тілдік рәсімдеуді пайдалана отырып ғылыми мәтінді аудару дағдылары мен талдауын қалыптастырады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Компьютерлік лингвистика

  Мақсат: ғылыми қызмет саласында қазіргі лингвистика мен цифрлық технологияларды интеграциялау дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Математикалық әдістерді (алгоритмдер, модельдер) және компьютерлік құралдарды (бағдарламалар, цифрлық деректер базалары) пайдалану бағытында қолданбалы лингвистика парадигмаларын қарастырады. NLP сапасын жақсарту үшін Жасанды Интеллектіні қолдану: келесі сөзді болжау, аталған объектілерді анықтау, көпмағыналықты өңдеу. Мәтін генерациясы, аударма және талдау үшін тілдік модельдерді қолдану. Жасанды Интеллектіні пайдалана отырып, мәтінді классификациялау және талдау. Мәтіннің тоналдығын және эмоциялық реңкін талдау үшін Жасанды Интеллект әдістерін қолдану. Мәтіндегі қателерді автоматты түрде түзету үшін Жасанды Интеллектіні қолдану. Жасанды Интеллект және компьютерлік лингвистика әдістерін нақты қолданбаларда пайдалану.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Аударма ісі мен компьютерлік лингвистикадағы цифрлық технологиялар

  Мақсат: лингвистикада ақпараттық технологияларды пайдалану дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Лингвистикада ақпараттық технологиялар. Дауысты сөзді автоматты талдау және синтездеу. Мәтінді автоматты тану, мәтінді аннотациялау және реферирлеу. Аударматану мен компьютерлік лингвистикада ЖИ қолдану. Табиғи тілді өңдеуде жасанды интеллект. Бағдарламалық қамтамасыз етуді локализациялау: интерфейстерді аудару, кодировкалармен және деректер форматтарымен жұмыс істеу. Корпустық лингвистика және лексикалық деректер базаларын құру. Ақпаратты автоматты түрде шығарып алу және мәтінді талдау. Кросс-мәдени коммуникация мен аудармада ЖИ қолдану. Машиналық аударма үшін бағдарламалық құралдар мен құралдар (мысалы, SDL Trados, MemoQ, DeepL).

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 6
  

• Аударма ісінің лингвистикалық категориялары

  Мақсаты: аударматанудың лингвистикалық категорияларын келесі аспектілер бойынша анықтау және ажырату: құрылымдық лингвистика және аударматанудың ерекшеліктері, бірліктердің синтагматикалық және парадигматикалық байланыстары. Мазмұны: Аударматанудың лингвистикалық категориялары. Құрылымдық лингвистика және аударматанудың ерекшеліктері, бірліктердің синтагматикалық және парадигматикалық байланыстары, үйлесімділігі, мәтіндердегі таралуы (таралу), қолдану жиілігі, аударманың сыни тұрғыдан талданған дискурсивтік аспектілері, вербалды желілік коммуникацияның лингвистикалық және экстралингвистикалық аспектілері.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 7
  

• Мәдениетаралық коммуникация аспектісінде теориялық және қолданбалы лингвистиканы оқыту әдістемесі

  Мақсаты: қазіргі тіл білімінің әртүрлі салаларының терминологиясын меңгеру мақсатында теориялық және қолданбалы тіл білімін оқыту әдістемесі туралы мәліметтер беру; мәтіндердің барлық түрлерін құру, өңдеу, жинақтау, жүйелеу және талдау дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді; оқыту әдістемесі, мәдениетаралық коммуникация және лингвомәдениеттану дамуының негізгі тенденциялары туралы білімді біріктіреді. Мазмұны: қазіргі тіл білімін оқытудың жаңа ерекшеліктері,

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Жоғары оқу орындарында шетел тілін оқытудың әдістемесі

  Мақсаты: магистранттардың филологиялық санасын кәсібилендіру және оны университет жағдайында инновациялық технологияларды пайдалана отырып, филологиялық пәндерді оқытудың педагогикалық мазмұнына айналдыру. Мазмұны: Магистранттардың лингвистикалық және әдеби дайындығы. Мәтін лингвистикасы, стилистика, әдебиеттану тоғысындағы конструктивті пәнаралық байланыстар. Университеттің филология пәндерін меңгеру жүйесіндегі интеграциялық оқытудың рөлі. Заманауи, инновациялық (оның ішінде цифрлық) және тәжірибеге бағытталған оқыту әдістері мен технологиялары. Мамандықтағы инновацияларды оқу процесіне экстраполяциялау қабілеті (жоғары білім алуға дайындық бағыты бойынша). Өзін-өзі тану және өзін-өзі тәрбиелеу негізінде оқу-зерттеу жұмысын ұйымдастыру жолдары.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 8
  

• Түпнұсқа мен аудармадағы мәтінді салыстырмалы талдау

  Мақсаты: лингвистикалық, коммуникативті, мәтін құраушы құзыреттіліктерді, туыссыз тілдердің құрылымдары мен ішкі формасын білуді қалыптастырады. Мазмұны: Тілдік, коммуникативтік, мәтін құрау құзыреттері. Туыстас емес тілдердің құрылымы мен ішкі формасын білу. Сыни тұрғыдан ойлау арқылы түпнұсқадағы және аударма тілдегі мәтінді онлайн режимінде салыстырмалы талдау. Мәтіндерді түрлендіру және өзгерту ерекшеліктері. Бастапқы және аударма тілдердің стильдік ерекшеліктері. Генеологиялық туыстас емес тілдерді салыстыру арқылы аудармашы мен аудармашының кәсіби

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 6
  

• Әлеуметтік желілердегі мәтіндерді аудару стратегияларын оқыту әдістемесі

  Мақсаты: ағылшын тілді әлеуметтік желілердегі дәстүрлі және жаңа тілдік үрдістерді зерделеу және жіктеу, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдары басылымдарының, атап айтқанда әлеуметтік желілердің қазіргі ағылшын тіліндегі мәтіндерінің басылымдарын аудару ерекшеліктерін зерттеуді жандандыру. Мазмұны: ағылшын тілін оқыту үрдісінде әлеуметтік желілер мәтіндерін пайдалану тәжірибесін жинақтау; оқу дағдылары мен біліктіліктерін қалыптастыруға, жаңалықтар хабарламаларының негізгі мазмұнын тыңдау мен түсінуге, сондай-ақ алынған ақпаратты қысқаша баяндау қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған бастапқы дереккөз мәтіндерімен жұмыс; әлеуметтік желілер материалын түсіндіру және енгізу тәсілдерін игеру.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Классикалық филология

  Мақсаты: классикалық филология пәні және оның пайда болған кезінен бастап дамуының негізгі кезеңдері туралы түсінік беру; классикалық филологияның бірқатар туыстас гуманитарлық пәндердегі орнын анықтау, оның лингвистикалық, деректанулық, теориялық, тарихи және әдеби компоненттерін көрсету. Мазмұны: Ежелгі Греция мен Римнің тарихы мен мәдениеті, латын тіліндегі мәтіндерді цифрлық форматта аудару және оларға түсініктеме беру процесінде роман-герман тілдерінің пайда болуы мен қалыптасуы туралы ақпарат; латын тілінің тілдік құбылыстарын олардың тілдік ерекшеліктерін ескере отырып, басқа еуропалық тілдермен салыстыру негізінде түсіну, сонымен қатар тарихи-мәдени құзіреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тарихи фактілер мен мәдени құбылыстардың себептік байланыстарын орнату

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 8
  

• Аударманың түрлері және лексикалық-семантикалық модификациялары

  Мақсаты: аудармада мағынасы түпнұсқа бірліктерінің мәндерімен сәйкес келмейтін аударма тілінің бірліктерін қолдану арқылы түпнұсқаның лексикалық бірліктерін аудару әдістерін қолдану дағдыларын қалыптастыру. Мазмұны: Лексика-семантикалық түрлендірулер. Әртүрлі тілдердегі сөздердің мағыналық құрылымы. Тілдің лексика-семантикалық жүйесі

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 7
  

• Қолданбалы цифрлық аударматанудың лингвистикалық аспектілері

  Мақсаты:қолданбалы сандық аударматану дағдыларын қалыптастыру: сандық лексикография, ақпараттық-іздеу жүйелері, онлайн сервистер мен автоматты және автоматтандырылған аударма бағдарламалары. Мазмұны: Аударматанудағы компьютерлік технологиялар; Компьютерлік аударма мәселелерімен таныстыру; Қазіргі лингвистикалық ақпараттық технологияларды аударматану мен білім берудің пайдалану контекстінде; Ақпараттандыру ресурстары; Оқытудағы мультимедиа-технологиялары; Электронды энциклопедиялар, сөздіктер

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 7
  

• Прагмалингвистикалық стратегия және аударма тактикасы

  Мақсаты: мәтіндегі ақпараттың таралуы мен шоғырлануын анықтайтын ақпаратты ұсыну деңгейлеріне сыни талдау жасау, ақпаратты беру деңгейлерінің негізгі қасиеттерін талдау, мәтін түрлерінің ақпараттық сипаттамаларын және ұсынылған аударманың стратегиясы мен тактикасы. Мазмұны: Тиімді аударма стратегиясын таңдау критерийлері. Бір белгі жүйесін басқасына цифрлық кодтау. Ақпаратты бейнелеу деңгейлерін сыни талдау. Ақпаратты тасымалдау деңгейлерінің негізгі қасиеттерін талдау.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 1
  Несиелер - 6
  

Профессии

Оқыту нәтижелері

• Лингводидактикалық заңдылықтардың жалпы ережелері мен педагогика мен лингвистиканың өзекті әдістемелік және философиялық мәселелерін түсінуді көрсету;
• Мәдениетаралық және пәнаралық байланыс аспектісінде білім мен ғылымның, теориялық және қолданбалы лингвистиканың заманауи теориялық, әдістемелік және технологиялық жетістіктерін талдай білу;
• Қазіргі заманғы шет тілін оқытудың инновациялық платформаларының мазмұнын ұйымдастыру, зерттеу нәтижелерін бере отырып, ғылыми-зерттеу және кәсіби қызметті жоспарлау және ұйымдастыру (Top 5 soft skills);
• Кәсіби мәселелерді шешу кезінде автоматты және компьютерлік аударманы (электрондық онлайн сөздіктер) орындай отырып, аударматану және есептеу лингвистикасында цифрлық технологияларды және жасанды интеллектті пайдалану;
• Білім және ғылым саласындағы заманауи ғылыми-теориялық көзқарастар, философиялық мәселелер, лингвистикалық теориялар мен мәдениетаралық коммуникациялар, ғылыми-теориялық дүниетанымдар туралы білімдерін кіріктіре отырып, кәсіби мәселелерді өз бетінше шешу (Top 10 Hard skills: 1,2,3);
• Шет тілінде коммуникативті дағдылардың кәсіби деңгейін көрсете отырып, сыни тұрғыдан ойлау және генеологиялық тұрғыдан туыс емес тілдерді салыстыру арқылы техникалық және ғылыми мәтіндерге металлингвистикалық және аудармалық талдау жүргізу (CEFR бойынша С2); зерттелетін дискурс түрлеріндегі мәтіндердің жанрлық түрінің стильдік параметрлерін ранжирлеу;
• Басқару тұрғысынан іргелі психологиялық тұжырымдамаларды пайдалана отырып, қарым-қатынас жағдайларын шешу, кәсіби және жеке әлеуетті дамыту үшін арнайы және іргелі білімдерді қолдану (Top 5 soft skills);
• Әлеуметтік, этикалық және ғылыми ойларды ескере отырып, тіл білімі саласындағы теориялық білімге және шет тілін оқыту әдістемесіне негізделген лингвистикалық зерттеу әдістерін ұсыну.